INFORMACJE O HISTORII PARAFII I KOŚCIOŁA W ZIEMOMYŚLU A

Parafia Ziemomyśl od 1337/1339 r. objęta została działalnością bractwa kalendowego dla duchowieństwa „między Iną i Płonią”. W 1492 r. po śmierci Antoniego Tornowa na prezentację Piotra i Dionizego Blankensee proboszczem ustanowiono Piotra Hartwich. Na początku XX w. kościół filialny parafii w Piaseczniku pod patronatem właściciela majątku. W 1907 r. poddano renowacji figurę Marii; prace wykonał rzeźbiarz Ehlert ze Szczecina. 30 czerwca 1917 r. zdjęto dwa dzwony celem przekazania na cele wojenne: pierwszy bez inskrypcji i dekoracji; drugi odlany w 1777 r. przez szczecińskiego ludwisarza Johanna Heinricha Scheela. W 1940 r. kościół w parafii Piasecznik pod patronatem Otto v. Bonin z Ziemomyśla A i Eleonory v. Bonin z Ziemomyśla B. W 1945 r. kościół częściowo zniszczony, a później zrujnowany. Wieś w parafii Dolice (Schematyzm 1973, 119; Diecezja 1984, 64; Schematyzm 1993, 74).

Wśród dawnego wyposażenia znajdowały się: -dwie płyty nagrobne:
1. Scholastiki von Wedel (†1602). (Płyta z wapienia, inskrypcja o treści:
Scholastika von Wedel aus dem Hause Krempzow, Antoni von Blankensee eheliche Hausfrawe † 19. Dez. 1602, ihres Alters 68 Jahr.;
2. Antoniusa von Blankensee († 1608). (Płyta z wapienia, brak danych o jej treści ze względu na mocne starcie powierzchni. Antonius von Blankensee zmarł 12 sierpnia 1608 r.;
-elementy późnośredniowiecznego ołtarza oraz ołtarz ambonowy z ok. 1730 r.;
- pozostałe elementy wyposażenia: Anioł chrzcielny, drzwi z 1777 r., epitafia (z ok. 1717, 1740, 1744 r.), portret (olej na płótnie z pocz. XVIII w.), witrażyki z herbami (1608 r.), cyborium (miedź złocona z XIV/XV w., przechowywane w pałacu), monstrancja (miedź złocona z XV w.), kielich z pateną (srebro złocone XVI w. i 1732 r.), flasza (cyna), dzban na wino (cyna), dzban chrzcielny (cyna), kielich dla chorych (1600 r.), dwa lichtarze (1903 r.), płyty podłogowe granitowe (obecnie w kościele w Sądowie).

Kościół znajduje się obecnie w stanie trwałej ruiny z zachowanymi ścianami obwodowymi, szczytem wschodnim i wieżą (bez hełmu); Wzniesiony z dokładnie obrobionych kwadr granitowych (elewacje zewnętrzne od strony lica), ułożonych w 19 regularnych warstwach oraz z cegły. Ściany osadzone zostały na kamiennym fundamencie. Elewacje wewnętrzne (pierwotnie tynkowane) wykonano z kamieni nieobrobionych i ułamków skalnych wypełniających przestrzenie pomiędzy głazami. Całą świątynię obiega cokół o profilu wklęsłym, zachodzącym na ościeża portali.

Spośród portali wejściowych najbardziej okazałym jest główny portal w zachodniej elewacji podstawy wieży: trójuskokowy o ostrołukowym zamknięciu archiwolty. Wykonany z doskonale obrobionych i spasowanych kwadr i klińców granitowych. Wprowadzał on do przestrzennej kruchty, z której pod szeroko rozwartym łukiem pełnym, przechodziło się do wnętrza świątyni. Od wewnątrz kruchty wieżowej otwór wejściowy posiada prosto opracowane ościeże, zamknięte łukiem odcinkowym. Forma i rozmiar tego portalu wskazują, że tędy biegło główne wejście do świątyni. W elewacji południowej podstawy wieży znajduje się dodatkowy portal o prostych i wąskich ościeżach zamkniętych ostrołukiem. Stanowił on wejście na ciąg stromych schodów wykonanych w grubości muru, wiodących na górne kondygnacje wieży i poddasze nawy.

Pośrodku ściany południowej znajduje się dwuuskokowy portal, którego ościeże zamknięte jest archiwoltą o delikatnym łuku ostrym z elementem zwornikowym. Także i w tym przypadku uderza niemal perfekcyjny sposób obróbki kamienia. Od strony nawy wejście posiada ościeże proste, zamknięte łukiem odcinkowym. W ościeży tego portalu znajdują się kwadratowe otwory wykonane w grubości ściany. Umieszczona w nich była belka ryglującą drzwi. Po przeciwnej stronie w elewacji północnej znajduje się jeszcze jeden portal: jednouskokowy, zamknięty ostrołukowo, o znacznie gorszej technice obróbki kamienia. Być może został wykonany wtórnie. Zagadkowo przedstawiają się dwa naprzeciwległe otwory wykonane w ścianach północnej i południowej. Swoją formą przypominają przemurowane okna. Ich wykrój posiada obniżony (w stosunku do pozostałych otworów) łuk zamknięcia i znacznie wydłużone ościeża, sięgające niemal poziomu posadzki. Można się w nich dopatrywać raczej portali (wtórnych?), np. wejście na chór, lożę kolatorską, czy przejście z zakrystii. (Pozostałości późnośredniowiecznej zakrystii widoczne są po północnej stronie kościoła). Po wewnętrznej stronie ściany wschodniej, w jej płd. Części, widnieje prostokątna nisza o wym. 0,84x0,55x0,70 m po byłym sakramentarium.

Obecnie trudna do ustalenia jest także pierwotna liczba i rozmieszczenie otworów okiennych, gdyż zostały one przemurowane w okresie baroku - znacznie poszerzono ich ościeża, zachowując rozglifienie i skos parapetu. Opracowano je w cegle i zamknięto łukiem koszowym. Relikt pierwotnego okna zachował się jedynie pośrodku elewacji wschodniej (obecnie zamurowane, ale wyraźnie widoczne). Cała elewacja wschodnia posiada bardzo bogate opracowanie. Znajdowały się w niej trzy okna o takim samym wykroju; wąskie z rozglifionymi ościeżai, wykonane z dokładnie obrobionych kwadr i klińców granitowych, zamknięte łagodnym łukiem ostrym i z ukośnymi parapetami. Dwa skrajne okna zostały utracone w wyniku późniejszej przebudowy (o trzecim, środkowym wspomniano już wyżej). Podobny wykrój posiadają cztery ostrołukowe blendy zdobiące szczyt. Opracowane zostały w cegle, a ich piramidalny układ rozczłonkowany jest kompozycją złożoną z opisanego już okna, dwuskokowego oculusa i wnęki w kształcie krzyża łacińskiego.

Wnętrze nawy zamknięte było drewnianym stropem belkowanym i przykryte dwuspadowym dachem.

Wieża zachodnia stanowi integralną część całej budowli, o czym świadczy taka sama szerokość, jednolity wątek murów, jak i obiegający całość profilowany cokół. Podstawa o planie prostokąta równa wysokością nawie oraz wymurowana w ten sam sposób i z tego samego materiału. Wyższe partie wieży (tzw. nadbudowa) prawdopodobnie wzniesione zostały w późniejszym czasie i zastąpiły pierwotną konstrukcję szkieletową. Mają plan kwadratu i wymurowane zostały z nieobrobionych otoczaków, przy znacznym udziale materiału ceramicznego. Taką kolejność sugeruje zachowana elewacja szczytowa wieży, dekorowana ostrołukowymi blendami rozdzielonymi oculusem, co do złudzenia przypomina rozwiązanie wschodniego szczytu. Podziały kondygnacyjne wyznaczały belkowane stropy, osadzone bezpośrednio w murze. Pozostałością po nich są kwadratowe otwory rozmieszczone po obwodzie ścian. Ramiona podstawy wieży nakryte były dachami pulpitowymi, tworzącymi z dachem korpusu nawowego jednolitą połać. Wieża zwieńczona była ostrosłupowym hełmem.

Wieża zbudowana została z bardzo grubych murów. Po solidnym zaryglowaniu otworów, mogła służyć jako schronienie dla ludzi w czasie zagrożenia zewnętrznego. Natomiast brak otworów strzelniczych wyklucza jej charakter obronny.